Psikomotrizitatea
Haur Hezkuntzako 4 eta 5 urteko geletako haurrak jarduera fisikoan hasten dira psikomotrizitatearen bidez, Bernard Aucouturier-en ikuspegitik, non ezagutzaren, emozioaren eta mugimenduaren artean ezartzen den elkarreraginak balio handiagoa ematen baitio pertsonaren garapenerako.
JARDUERAREN AURKEZPENA
PRÁCTICA PSICOMOTRIZ AUCOUTURIER (bzg).pptxPSIKOMOTRIZITATE SAIOAREN FASEAK
1- Sarrera-erritua
Fase honetan, psikomotrizistak esertzen diren haurrak hartzen ditu, gela ikusiz eta, ahal bada, ispilu baten aurrean, denak elkarrekin ikusteko. Errespetatu beharreko arauak gogorarazten dira: funtsean kalterik ez egitea eta besteei kalterik ez egitea, eta materialak errespetatzea. Aurreko saioa gogorarazten da (gustatu zitzaiguna, ikusi ziren gaitasunen bilakaera eta gustatu ez zitzaiguna, taldearen bilakaera mugatzen duten gauzak baitira), eta oraingo saioa zer gertatuko den aurreratzen da. Egokiena da prozesu horretan haurrek parte hartzea, psikomotriziarekin gidari-lanetan.
2- Adierazkortasun motorraren fasea
Sarrerako erritualak mugimendu adierazkortasunaren faseari ekiten dio. Fase horretan, haurrek hormaren bat edo gaztelu bat botatzen dute, helduak egina, gelan dauden goma-aparrezko pieza geometriko guztien bidez. Emozio eta pazientzia-gabe handiko unea da (hunkigarria da ikusi arte), eta psikomotrizistak hondamendia atzeratzen jakin behar du, bere intentsitatea une egokian askatzeko. Bulkaden arreta eta inhibizioa lantzeko une egokia dirudi. Psikomotrizistak, halaber, nolabaiteko erresistentzia eskaintzen du, haurrak helduen garaile senti daitezen, helduaren gainean omnipotentzia moduko batekin. Hala, harresiaren alde batean, haurrek helduek ezartzen dieten guztia uzten dute: eskakizunak, arauak, zereginak…, eta, beste aldean, espazio bat aurkitzen dute, modu espontaneoan adierazteko, eskola-jarduerarekin lotu ohi den eta berez hain berezkoa ez den ezer gabe; beraz, harresia eraisteak esan nahi du helduok ezartzen ditugun eskakizunak haustea eta haiek izaten hastea, beren “ni” bilatzen hastea, “heldu baten aurka bere indarra egitea, bere menderatze-gaitasuna egiaztatzeko eta bere nortasuna baieztatzeko urruntzeko gogoa erakustea baita”.
3- Ipuin fasea
Lehen aldiko kontrolik eza eta emozioa erabat bizi izan direnean, bada garaia sinbolizazio horretan maila bat gehiago igotzeko, hots, sinbolizazio hori mugimendutik urruntzeko, jolasteko plazeretik pentsatzeko plazera pasatzeko eta, hartara, irudikapen mentala bultzatzeko. Ipuinaren edo historiaren fasea aurrekoaren espazio berean garatzen da, eta psikomotrizistak ipuin bat kontatzen du. Istorio horrek lotura zuzena izan beharko luke haurren emozioekin eta haien beldurrekin, eta, gainera, kontuan hartu beharko litzateke protagonistarekin identifikatzen laguntzeko. Aucouturier-ek, gainera, gomendatzen du bi erregistro desberdin erabiltzea istorioa kontatzean: bata, larritasunerantz igotzekoa, balio dramatikoa eransteko, eta bestea, azkenik, segurtasun emozionalera itzultzekoa, betiere ahotsaren tonuan aldaketak, keinuak, isiluneak... Horrek guztiak erraztu egiten du haurrarengan bilakaera kognitiboa erraztuko duen deszentrazio-prozesua gertatzea. Hemen, Aucouturier-ek bereizi egiten ditu prozesu honetan hasitakoak eta bere adierazkortasun motorra behatuz hasi gabeak; izan ere, saioa deszentralizazio kognitiboa esnatzen ari den horietan, arreta jarraitua erakusten dute eta beren emozioak gehiegikeriarik gabe adierazten dituzte, protagonistaren imitatzaileen aurrean, keinu, eten edo oihu egiten dute, oraindik maila horretara iritsi ez direlako. Fase horri esker, berrasegurazio sakona gertatzen da hizkuntzaren bidez, mugimenduaren bidez gertatu ordez, lehen garai hartan bezala. Egia esan, prozesu hori heltze globalarekin paraleloa da; izan ere, oro har, hizkuntza eskuratzeak haurren mugimendu-jarduera gutxitzea dakar.
4- Adierazpen plastikoaren eta grafikoaren fasea
Istorioaren ondoren, adierazpen plastikoaren eta grafikoaren faserako bigarren gunera pasatzera gonbidatzen dira haurrak. Bigarren espazio hori ondo mugatuta egon behar da areto berean, baina ezin da erabili aurreko jardueretarako, haurrek saioan bizi izandako emozioetatik urruntzeko aukera izan dezaten, haien gainean edo beren historia pertsonalean marrazki edo eraikuntza bat eginez (aukeratzeko). Fase honen helburua, itxuraz ez bezala, ez da berez marrazkia edo eraikuntza, ezta psikomotrizistak eman diezaiekeen interpretazioa ere. Aitzitik, garrantzitsuena istorioak dira, eta haurrek horiek egiteko erabiltzen duten hizkuntza. Psikomotrizistak lagundu egin behar dio, besterik gabe, haur bakoitzari bere sorkuntzaz hitz egiten, deszentrazio-prozesua gerta dadin. “Zure marrazkiaren historia konta diezadakezu?” bat nahikoa izan daiteke marraztean burutik pasatzen dena hitzez adierazten ausartzeko, bere produkzioei zentzua emanez. Etapa horrek sinbolizazio-maila are handiagoa eskatzen du; izan ere, adierazpena gorputzaren bidez askatu da lehenik, eta gero besteen hizkuntzaren bidez, norberaren hizkuntzaren bidez askatzera iritsi arte. Hala ere, Aucouturierrek berak ohartarazi du garrantzitsua dela haur bakoitzaren erritmoa errespetatzea; izan ere, sinbolizazio hori gehiegi presionatzen bada, ziurrenik sorkuntza estereotipatuak lortuko dira, deszentrazioaren oso kontrakoak. Gainera, epaia eman du: “Bigarren adierazkortasunik gabeko psikomotrizitate-saio bat saio anputatua izango litzateke, ez bailitzateke erantzungo ez haren helburuei, ez eta haur bakoitzaren garapena eta hazkundea errazten duen heltze psikologikoko ibilbideari ere”.
5- Irteera-erritua
Azken fase hori aldatu egingo da haurren adinaren arabera, eta Aucouturier-ek aholkatu du 3 urte igaro ondoren haur bakoitza bere izenez ezagutzeko eta aretotik atera aurretik eskuak estutzeko, haren arabera haurrek garrantzi handia ematen baitiote helduen gizarte-keinu horri. Azkenik, infanteek berek jaso beharko lukete gela, material guztia sartzean aurkitu zuten bezala utziz, ekintza hori, berriro ere, deszentraziorako laguntza izango bailitzateke; nahiz eta onartzen duen kasu batzuetan jokoa berrabiarazteko aitzakia bihur daitekeela…
PSIKOMOTRIZITATEA 22-23
Asteleheneko taldeak
Jokalariak: Mateo, Lier, Aritz, Paule, Martina, Ander, Leia , Laia, Ibai , Aimar, Nerea , Izei, Martin , Nahikari , Enara, Aritz, Mikel, Uxue, Izadi, Hector, Gabriel, Iraia, Alain, Arane, Laia, Izaro, Uxue, Izan, Sare, Ibai, Aroa, Unai.
Entrenatzaileak: Ruben eta Teresa.
Astearteko eta Asteazkeneko taldeak
Jokalariak: Oier, Nikola, Aroa, Haizea, Enaitz, Arianne, Ekain, Oihan, Enara, Unai, Gexan, Ibai, Nerea, Zuhaitz, Mikel, Sofía, Enzo, Eduardo, Irati, Uxue, Amets, Leire, Aner, Líher, Aratz, Alaia, Ana, Maren, Laia.
Entrenatzailea: Teresa.